v. (-ën), stelsel van boomvormig vertakte, met lucht gevulde buisjes dat voorkomt bij enige groepen geleedpotigen (duizendpoten, insekten en spinnen) en dienst doet als ademhalingsorgaan.
Het tracheeënstelsel begint aan het lichaamsoppervlak met een aantal openingen (stigmata), en eindigt via fijnste vertakkingen (tracheoli) in allerlei organen. Door chitineuze spiralen in de wand blijven deze luchtbuisjes open bij onderdruk. Door de tracheeën wordt - in hoofdzaak door diffusie - zuurstof tot vlak bij de verbruikende cellen gebracht. Ook kan het stofwisselingsafvalprodukt kooldioxide via dit buizenstelsel naar buiten gewerkt worden, maar dat geschiedt toch merendeels via het gehele lichaamsoppervlak. Het tracheeënstelsel kan soms geforceerd geventileerd worden door een soort pompbewegingen (bij wespen b.v. door telescopische verkorting van het achterlijf). Water kan niet binnendringen via de stigmata, wel olie (muggenplaagbestrijding).
