[Scandinavisch Thor], scheikundig element, symbool Th.
Thorium is in zuivere toestand een zilverwit, zacht en rekbaar metaal, aan de lucht stabiel. Meestal is het metaal echter verontreinigd met thoriumoxide, waardoor het instabiel wordt en langzaam eerst grijs en dan zwart wordt. In poedervorm is het licht ontvlambaar. Thorium is het tweede element uit de actinidenreeks van het periodiek systeem. Er zijn isotopen bekend met een atoommassa van 223-235, die alle radioactief zijn. In de natuur komen voornamelijk de alfadeeltjes uitstralende isotoop 232 voor; halveringstijd 1,41 x 1010 jaar.
Thorium wordt bereid door elektrolyse van gesmolten mengsels van ThCl4 met alkalichloriden of door verdringingsreacties uit thoriumoxide (Th02): ThO, + 2Ca Th + 2CaO Het metaal wordt gezuiverd door thermische ontleding van thoriumjodide (Thl4) aan een hete draad (1100—1200 °C), waarna het vrijgekomen jood opnieuw wordt gebruikt om met ruw metaal te reageren.
Voorkomen en winning. Thorium komt over de hele wereld voor. Grote afzettingen komen voor in Brazilië, Australië en Maleisië. De belangrijkste ertsmineralen zijn monaziet, thoriet en thorianiet. Thorium wordt gewonnen uit monaziet dat 4—12 % thoriumoxide bevat en als bijprodukt van de titaan-en tinmijnbouw in India, Brazilië, Australië en Maleisië.
Toepassingen. De oudste toepassing van thorium is de vervaardiging van gloeikousen. Thorium wordt toegepast in legeringen, o.a. in kleine hoeveelheden toegevoegd aan magnesium en nikkel om de kruipen treksterkte te verbeteren. Het wordt in ontladingsbuizen en kwiklampen gebruikt om sporen zuurstof en stikstof te verwijderen, in röntgenbuizen als opvangplaatje. Thorium kan een belangrijke rol gaan spelen als kernbrandstof, doordat het niet-splijtbare 232Th in kweekreactoren kan worden omgezet in het splijtbare 283U. Het zou de beschikbaarheid aan kernenergiebrandstoffen enorm vergroten. Verder wordt thorium gebruikt als katalysator bij o.a. syntheses, in foto-elektrische cellen en in de vorm van thoriumoxide, of -sulfide als vuurvast materiaal (tot 1900 °C).
