behandelingsvorm voor psychiatrische patiënten, waarbij geprobeerd wordt de patiënten in een samenlevingsvorm te laten functioneren, met eigen verantwoordelijkheid en beslissingsrecht op allerlei gebied. Men wil hierdoor de passiviteit en afhankelijkheid voorkomen die vaak optreden als gevolg van een (vooral langdurige) psychiatrische opname, en die de patiënt steeds minder capabel maken voor het leven in de maatschappij (zgn. hospitalisatieverschijnselen).
Therapeutische gemeenschappen ontstonden ca.1950 in Engeland; in Nederland spreekt men veelal van psychotherapeutische gemeenschap, omdat aan psychotherapie veel aandacht wordt besteed. Er bestaat sinds 1975 een Vereniging van Werkers in Psychotherapeutische Gemeenschappen.
LITT. M.Jones, The therapeutic community (1952); P.Bierenbroodspot, De therapeutische gemeenschap en het traditionele psychiatrische ziekenhuis (1969); R.Hinshelwood en N.Manning, Therapeutic communities. Reflections and progress (1979).
