v. (-en), meetmethode der sociale wetenschappen.
Met behulp van schaaltechnieken kan men o.a. individuen of groepen indelen naar de mate waarin ze bepaalde eigenschappen bezitten. Een ideale schaal bestaat uit een reeks maatgetallen met een vast nulpunt en met gelijke onderlinge afstanden, waarin alle waarden die een bepaalde variabele kan hebben, ondergebracht kunnen worden (zgn. intervalschaal). Hieraan voldoen b.v. de schalen voor fysische maten als lengte, tijd, gewicht. Een aantal aspecten van het menselijk gedrag kan in deze schalen worden weergegeven, b.v. spierspanning, vermoeibaarheid, waarneming van bepaalde prikkels. De eerste systematische pogingen hiertoe hadden betrekking op de waarneembaarheidsgrenzen van a.a. geluid-, licht-en tastprikkels (psychofysica). Daarna zijn in de
sociale wetenschappen vele schalen ontwikkeld, ook voor kenmerken die aanvankelijk niet kwantificeerbaar leken, zoals intelligentie (b.v. de intelligentieschaal van Binet).
Een aantal van deze schalen vormt in technische zin slechts een benadering van de ideale meetschaal: de schaalposities worden gevormd door verbale aanduidingen, zonder rangvolgorde (nominale schaal) of met een rangvolgorde waarbij de afstanden tussen de verschillende schaalposities niet goed meetbaar zijn (ordinale schaal). Elk schaaltype heeft speciale regels omtrent de rekenkundige bewerkingen die met de meetresultaten kunnen worden uitgevoerd. Zo kan men niet zinvol het gemiddelde bepalen van scores op een nominale schaal (b.v. voorkeur voor een politieke partij, aangegeven door lijstnummers).
LITT. A.L.Edwards, Techniques of attitude scale construction (1957); W.S.Torgerson, Theory and methods of scaling (1958); A.D.de Groot, Methodologie (1961); C.Sellitz, Research methods in social relations (1966); M.Reuchlin, Methoden in de psychologie (1970).
