[Ital., wederopstanding, herleving], o., Italiaans streven naar eenwording en bevrijding van vreemde overheersing m.n. van 1815–70; ook als naam van dit tijdperk.
De term risorgimento werd het eerst gebruikt ten tijde van Mazzini’s oprichting van de beweging Giovane Italia, maar kreeg grote bekendheid doordat Cavour hem tot titel maakte van zijn in 1847 opgerichte tijdschrift, Il Risorgimento (zie Italië, GESCHIEDENIS).
In de 20e eeuw werd door fascistische auteurs onder risorgimento verstaan het bevrijden van irredentagebieden (irredentisme), terwijl het tijdvak van het risorgimento dikwijls wordt uitgebreid tot in de 18e eeuw, waarbij men wijst op de geschriften van Beccaria, Alfieri en Vico.
LITT. D.MacSmith, Italy, a modern history (1959); A.Ramm, Risorgimento (1962); S.J.Woolf, Italian risorgimento (1969); D.E.D.Beates, Risorgimento and the unification of Italy (1971); Grandi problemi della storia del risorgimento (1978).
