[Lat. retrotabulum, achterzijdetafel], v./m./o. (-s), opzet, achterwand van altaartafels. De retabel is sinds de 12e eeuw vrij algemeen in de christelijke kerk in gebruik (aanvankelijk als altaarblad zonder omhoogstaand achterschot).
Zij werd als afsluiting achter op de mensa of op een voetstuk daarachter geplaatst.In de 13e en 14e eeuw werden de retabels hoger, soms rijk met goudsmeedwerk, email of met beeldhouwwerk versierd. Voorbeelden van vroege retabels in de Nederlanden heeft Maastricht. Langzamerhand groeide de retabel tot een vaak met twee deuren te sluiten ondiepe kast met figuren in goudsmeed-, beeldhouw-, snij-of schilderwerk (triptieken). Een smal dwarsliggend onderpaneel, de predella, werd toen voor het draaien van de luiken nodig. Vooral in de 15e eeuw en m.n. in Duitsland placht men deze altaarkasten rijk te versieren met architectonisch en gepolychromeerd snijwerk (Gespreng). Na het midden van de 20e eeuw is de retabel zo goed als verdwenen.
