Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 13-12-2021

reciprociteit

betekenis & definitie

[Fr.], v., wederkerigheid.

ANTROPOLOGIE

M.Mauss poogde in zijn Essai sur le don (1926) uiteenlopende verschijnselen waarbij goederen worden uitgewisseld, terug te brengen tot één basisrelatie: reciprociteit.

De term duidt aan dat iemand door het aannemen van een gift de morele verplichting heeft de gever iets terug te schenken. Hoewel deze verplichting niet afgedwongen kan worden, onttrekt de ontvanger zich zelden aan een contraprestatie. Uit onderzoek is gebleken dat onder bepaalde omstandigheden de tegengift niet gelijk of gelijkwaardig hoeft te zijn (b.v. in de relatie ouders-kinderen). In sommige gevallen kan de tegengift vervangen worden door dienstverlening of gehoorzaamheid (big man, patronage). Tot de belangrijkste reciproke verplichtingen horen bij vele volken de verplichtingen die een man heeft tegenover zijn schoonfamilie: zolang zijn vrouw leeft, kan hij deze in wezen nooit geheel aflossen.

LITT. M.Mauss, Essai sur le don (1926; Eng. vert. 1954); M.D.Sahling, On the sociology of primitive exchange (1965); J.van Baal, Reciprocity and the position of women (1975).