o. (-huizen),
1. (hist.) tuchthuis waar gestraften brazielhout e.d. moesten raspen;
2. (zegsw.) hij kijkt zo vriendelijk als de deur van het rasphuis , hij kijkt gemelijk.
Het eerste rasphuis werd in 1596 in Amsterdam in gebruik genomen. Het ontleende zijn naam aan de arbeid die daar door de opgeslotenen werd verricht, bestaande in het raspen en verwerken van verschillende houtsoorten. Tot de oprichting werd besloten, omdat men de kapitale bestraffing van sommige misdadigers, in het bijzonder de nog jeugdige, als een bezwaar ging voelen. Men wilde hen aan produktieve arbeid wennen en hun terugkeer in de maatschappij vergemakkelijken. In 1597 werd een dergelijke inrichting voor vrouwen tot stand gebracht, het spinhuis. Het Amsterdamse voorbeeld vond spoedig navolging, zodat binnen korte tijd vele steden hun raspen spinhuis hadden (o.a.Gent). Deze tuchthuizen kunnen als de voorlopers van de huidige gevangenissen worden beschouwd.
LITT. T.A. Hallema, Gesch. van het gevangeniswezen (1958).
