m. (-scopen), een optisch instrument voor het doen van waarnemingen vanachter een dekking.
De eenvoudigste vorm van periscoop bestaat uit een koker met aan ieder einde een spiegel of totaal reflecterend prisma onder een hoek van 45° ten opzichte van de hartlijn van de koker. Kan men volstaan met een kleine afstand tussen de prisma’s dan worden deze tot een blok samengevoegd. Om een voldoende groot horizontaal gezichtsveld te verkrijgen, worden een aantal brede blokken in een kring om de waarnemer geplaatst, b.v. in pantservoertuigen. Is de afstand van de prisma’s groot dan heeft de periscoop de vorm van een buis, waarin de optiek die o.a. nodig is om een voldoend groot gezichtsveld te behouden, geplaatst is. Het bekendste voorbeeld is de periscoop van de onderzeeboot. Deze kan een lengte hebben van ca. 12 m (met aan de top een diameter van slechts ca. 3 cm).
De onderzeebootperiscoop is ingericht voor peilen, afstand meten, richten van de boot voor aanval met torpedo’s en is door de mogelijkheid om omhoog te zien geschikt om vijandelijke vliegtuigen waar te nemen. Andere toepassingen van de periscoop zijn het waarnemen van het verloop van gevaarlijke, chemische processen, b.v. vervaardigen en verwerken van springstoffen en het manipuleren van radioactieve stoffen, in beide gevallen vanachter beschermende muren.
