(ook: standelkruid), plantengeslacht uit de familie Orchidaceae, met ca. 80 soorten knolvormende aardorchideeën, waarvan de meeste rond de Middellandse Zee voorkomen, maar waarvan ook vele in Noord-Eurazië gevonden worden; weinige in Noord-Amerika. Bloemen meestal purper, vaak met gevlekte lip, gespoord.
Bladeren dikwijls donker gevlekt. In de Benelux komen voor b.v. Orchis mascula, mannetjesorchis (knol niet ingesneden),O. militaris, soldaatje, en O. purpurea, bruine orchis. De soorten met ingesneden (‘gevingerde’) knolletjes, omlaag gerichte spoor en lange schutblaadjes worden wel als Dactylorhiza samengevat. Orchissoorten komen meestal in vochtige weilanden voor, maar vele soorten zijn in de Benelux uitgestorven of bezig te verdwijnen, o.a. door het gebruik van kunstmest. In Zuidoost-Europa leveren de knolletjes van O. mascula een kleverige massa (bassorine), die een uitzonderlijk hoge voedingswaarde zou bezitten en als grondstof dient voor een drank (saleb) en voor turkish delight.
