o.,
1. in Ulster een militante protestantse beweging;
2. in België na de Belg. Revolutie van 1830 een beweging die de restauratie van de Oranjedynastie nastreefde.
In 1795 werd in Ierland de Orange Society opgericht, die zijn naam ontleende aan stadhouderkoning Willem III van Oranje-Nassau, die op 12.7.1690 bij de Boyne in Ierland de katholieke koning Jakobus II had verslagen. De beweging, die antikatholieke actie voerde, werd in 1832 ontbonden, maar kwam in 1885 tot nieuw leven in reactie op de Home Rule-politiek van de Engelse premier W.Gladstone. Sinds de stichting van de Ierse Vrijstaat vormen de orangisten (orangemen) in Ulster de rechtervleugel van de antikatholieke beweging.
Het orangisme in België na 1830 had vooral aanhang in ondernemersen hoge legerkringen. Na de definitieve Belg. zelfstandigheid in 1839 verliep de beweging. De litteraire component van het orangisme rond de schrijvers J.F.Willems en F.A.Snellaert lag mede aan de basis van de ontvoogding van Vlaanderen.
