[Lat. manipulus, handvol], m. (-s),
1. troepenafdeling in het Romeinse leger binnen het legioen, die bestond uit 120 man: de manipel bestond uit twee centuriën;
2. vroeger een rooms-katholiek liturgisch kledingstuk: een dubbelgevouwen, van de linkeronderarm neerhangende strook stof van dezelfde kleur als het kazuifel.