het recht zoals het door de rechtssubjecten wordt gemaakt en ervaren. Dit begrip is geïntroduceerd door de Oostenrijkse rechtssocioloog E.Ehrlich.
Deze onderscheidde naast het recht zoals het in de boeken staat, het levend recht, wat hij voornamelijk zocht in de vonnissen en hun legitimering zoals die door rechters daadwerkelijk gegeven werd. Rechters waren voor hem de deskundigen bij uitstek die de wetteksten moesten
toepassen op concrete feiten en gedragingen. Later ging men verder en zag men het levend recht in alle soorten regeltoepassingen en norminterpretaties. Centraal bij analyse van het levend recht staan twee principes:
1. de veranderlijkheid van interpretaties van rechtsregels;
2. de discrepantie tussen de idealen van het recht (ius constituendum) en de theoretische realisering daarvan in rechtsregels (ius constitutum). In Nederland en België is de belangstelling voor de discrepantie tussen het boekenrecht en het levend recht op gang gekomen in de jaren zestig van de twintigste eeuw. Sinds de jaren zeventig is de belangstelling voor het levend recht, m.n. door de introductie van het vak rechtssociologie en door de kritiek op de klassieke juristenopleiding vanuit de hoek van de alternatieve rechtshulp, een min of meer vast onderdeel van de juridische opleiding gaan vormen.
LITT. R.Pound, Law in books and law in action (1907); J.Glastra van Loon, Norm en handeling (diss. 1957); H.J.Pot, Maatschappij en recht (1960).
