(ook: startle-reactie), een reactie die optreedt wanneer aan het organisme een zeer intense prikkel wordt toegediend. Zo geeft een zeer intens geluid (b.v. 100 dB) aanleiding tot een aantal motorische en fysiologische reacties, die afwijken van de reacties die optreden bij mildere stimulatie.
1.Motorische reacties: tijdens de oriëntatiereactie (die optreedt bij milde prikkeling) ziet men motorische reacties die leiden tot het beter waarnemen van de prikkeling (b.v. hoofd wenden naar de bron van het geluid); bij een defensieve reactie daarentegen ziet men juist een afwenden van de bron.
2. Fysiologische reacties: het optreden van de oogknipreactie en een korte contractie van skeletspieren, vooral van het bovenlichaam, de nek en het gezicht; de meest markante autonome reactie is het optreden van vasoconstrictie van de bloedvaten van het hoofd, terwijl tijdens de oriëntatiereactie vasodilatatie optreedt (vasomotorische reactie).
In het algemeen wordt een prikkel die aanleiding geeft tot een defensieve reactie, als onaangenaam ervaren en gewent het organisme er niet of nauwelijks aan.
