autonome sovjetrepubliek in de USSR binnen de RSFSR, aan de westelijke oever van de Kaspische Zee, 503000 km2, 1,5 mln. inw. Hoofdstad: Machatsjkala.
Dagestan bestaat deels uit een zeer versneden hoogland (met hoogten oplopend tot meer dan 4000 m), bewoond door een dertigtal vooral islamitische volkjes (o.a. Avaren, Lesgiërs, Andinen, Darginen, Koemyken, Laken, Nogajen), allen diverse talen sprekend. In de bergen wordt veeteelt (schapen) uitgeoefend. Daarnaast ligt in het noorden een vlak deel, de Nogajsteppe en de delta van de Terek, gedeeltelijk beneden de zeespiegel gelegen (-28 m), met geïrrigeerde landbouw, wijnen tuinbouw, o.a. thee en citrus producerend. De hoofdstad, aan de spoorlijn Rostov-Bakoe, is van betekenis als haven en industrieplaats (aardolie, glas). Dagestan is rijk aan mineralen (aardgas, petroleum, steenkool, kwarts, kwik). In de republiek zijn vele historische monumenten.
GESCHIEDENIS. In de vroege middeleeuwen werd Dagestan beheerst door de Chazaren en Perzen. In 728 werd het bezet door Arabische troepen. Sindsdien is het islamitisch. Toen de Mongolen in de 13e eeuw het land hadden veroverd konden zij er slechts in de bergen formeel gezag doen gelden. Na hun bewind werd Dagestan weer in de Perzische machtssfeer getrokken.
In het midden van de 19e eeuw begon de Russische onderwerping van het land, die ondanks hardnekkige tegenstand van Sjamyl in 1859 voltooid was. Vanaf 1917 was Dagestan autonoom lid van een Noordkaukasische federatie, in 1920 werd deze status ongedaan gemaakt.
