George Hendrik, Ned. schilder, tekenaar en aquarellist, *12.9.1857 Rotterdam, ♱5.6.1923 Aerdenhout. Breitner wordt beschouwd als de belangrijkste Ned. vertegenwoordiger van het impressionistisch naturalisme.
Hij ontving zijn opleiding aan de Academie te ’s-Gravenhage (1875—77) en bij Willem Maris (1880). Belangrijk voor zijn ontwikkeling was een verblijf in Parijs in 1884.
In 1881 reeds kreeg hij van de schilder Mesdag opdracht enkele ontwerptekeningen te maken voor het Panorama Mesdag te ’s-Gravenhage. De vier ontwerpen (Museum Kröller-Müller, Otterloo) o.a. van Scheveningen, beslaan in totaal ca. een vierde van het totale panorama.
Het is niet bekend of Breitner ook aan de geschilderde versie heeft meegewerkt. Zijn vroege werk toont over het algemeen donkere kleuren; later gaan lichtere en heldere kleuren een rol spelen.
In zijn Haagse tijd schilderde hij veel ruiter stukken, waarbij het hem vooral ging om kleur, vorm en beweging, zoals in de Bereden artillerie (Rijksmuseum, Amsterdam). In Amsterdam legde hij zich toe op het vastleggen van het actieve stadsleven: straten, pleinen en grachten bij avond, in groezelig morgenlicht, besneeuwd, met natte, glinsterende wegen.
Hierbij maakte hij gebruik van door hemzelf gemaakte foto’s. In zijn nalatenschap bevonden zich ruim 2000 negatieven.
Hij fotografeerde een zelfde onderwerp soms in verschillende seizoenen teneinde de verschillende stemmingen vast te leggen. In Amsterdam maakte hij ook naaktstudies.
In zijn late tij d schilderde Breitner bij voorkeur wijken in de voorsteden, heiwerken en afbraak van oude huizenblokken. Uit een korte tussenperiode dateren de in fijn koloriet geschilderde vrouwelijke modellen in Japans kostuum. zie Amsterdamse School.
LITT. A.van Schendel, Breitner (1940); L.Gans, Breitners aandeel in het Panorama Mesdag (in: Museumjournaal, 1957); I.V.Pols, G.H.Breitner (1966; diss.); P.H.Hefting en C.C.G.Quarles van Ufford, Breitner als fotograaf (1966); P.H.Hefting, Breitner in zijn Haagse tijd (1970; diss.).
