Oosthoek Encyclopedie

Oosthoek's Uitgevers Mij. N.V (1916-1925)

Gepubliceerd op 21-03-2019

Bharhut

betekenis & definitie

Indiaas dorp in de staat Madhya Pradesh, vindplaats van een boeddhistische stoepa, beroemd om zijn reliëfs uit 125-75 v.C., die tot het oudste behoren dat in India, afgezien van de zgn. Induscultuur, bewaard is gebleven.

De stoepakern is vrijwel verloren gegaan. De stenen omheining (vedika) is praktisch geheel overgebracht naar het Indian Museum in Calcutta. De reliëfs geven scènes uit het leven van Boeddha en zijn vorige levens (jataka), met daarbij meestal korte verklarende inscripties. Doordat de latere reliëfkunst, zonder bijschriften, vaak teruggrijpt op Bharhut, is Bharhut uitgangspunt voor de interpretatie van de verhalende beeldende kunst van het boeddhisme. De compositievorm wordt bepaald door de plaats waar het reliëf op de omheining is aangebracht: rechthoekige vormen op de leuning, vierkante en ronde vormen (medaillons) op de opstaande en liggende balken.

Verschillende gebeurtenissen van een verhaal worden in één compositie samengebracht, zodat dezelfde personages diverse malen in één reliëf kunnen optreden (synoptische methode). Behalve de boeddhistische thema’s komen ook Oudindische mythologische voorstellingen voor, zoals beschermgeesten en vruchtbaarheidssymbolen. De ornamentale motieven, o.a. lotus, een vaas met bloemen, bepaalde dieren, zijn van hoge kwaliteit. De verhalende reliëfs, hoewel levendig en direct van uitbeelding, vertonen duidelijk archaïsche, soms experimentele trekken.

Litt. H.Lüders, Bharhut und die buddhistische Literatur (1941); A.K.Coomarasvamy, La sculpture de Bharhut (1956); A.Cunningham, The stupa of Bharhut (1879, 2e dr. 1962).

< >