Grieks wis- en natuurkundige, *287 v.C. Syracuse, ♱212 v.C. (gedood bij inneming van Syracuse door de Romeinen).
Archimedes verrijkte de meetkunde en mechanica met tal van nieuwe stellingen, waarvan er verschillende naar hem genoemd zijn. Hij berekende dat de omtrek van een cirkel kleiner is dan 31/7 en groter dan 310/71 maal de lengte van de middellijn. Ook gaf Archimedes verschillende stellingen over oppervlak en inhoud van meetkundige figuren.Uitvoerig behandelde hij de verdeling van een bol door een plat vlak in twee delen die een gegeven verhouding hebben. Deze thans door differentiaal- en integraalrekening bestreken gebieden behandelde hij met wat sinds de 17e eeuw de exhaustiemethode zou heten. De natuurkunde dankt aan Archimedes de hydrostaticawet (zie Archimedes, wet van); de irrigatietechniek dankt vermoedelijk aan hem de waterschroef. Gedurende het beleg van Syracuse schijnt hij zijn vaderstad m.n. door werpmachines grote diensten te hebben bewezen. Van zijn geschriften bleven over: Over bol en cilinder, Cirkelmeting, Conoïden en sferoïden, Spiralen, Het evenwicht van vlakke figuren, Zandrekening, Quadratuur van de parabool, Lichamen die in een vloeistof drijven; ten dele is overgebleven: Halfregelmatige lichamen.
Uitg. door Tartaglia (1543), door J.Torelli (1792), door J.L.Heiberg (3 dln. 1910-15), door P.ver Eecke (Fr. vert., 2e dr. 1960).
LITT. E.J.Dijksterhuis, Archimedes (1938, Eng. vert. 1956).
