bn., benaming van een geestestype dat berust op de interpretatie van de god Apollo als orde-scheppende, creatieve, verstandelijk-artistieke en vergeestelijkte persoonlijkheid.
F.W. Nietzsche heeft het begrippenpaar apollinisch-dionysisch in de filosofie geïntroduceerd met de publikatie van zijn Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik (1871). Aan het eind van de 18e eeuw werden deze begrippen al door Schelling en Schlegel gehanteerd, maar Nietzsche maakt gebruik van filologische en archeologische ontdekkingen, waardoor het traditionele beeld op de Griekse cultuur (edel, bezonnen) aanvulling behoefde. Dionysos (Bacchus) bleek te zeer onderschat. Nietzsche ziet in Dionysos (de ‘dronken’ zijde van de Griekse cultuur) de exponent van het zinnelijk-lichamelijke, van felle bewogenheid, hartstocht, muziek. Apollinisch betekent bij Nietzsche harmonie, het maatvolle handelen, de plastische kunsten.
LITT. F. W. Nietzsche, Die Geburt der Tragödie aus dem Geiste der Musik (1871); E. Fink, Nietzsches Philosophie (1960); M. Vogel, Apollinisch und dionysisch Geschichte eines genialen Irrtums (1966).
