(paarsgewijze t-toets)
Parametrische toets met als doel te toetsen of er een significant verschil bestaat tussen de eerste en de tweede meting. De nulhypothese veronderstelt geen verschil tussen de metingen. Toepasbaar als:
-de gegevens op ten minste intervalniveau gemeten zijn;
-men twee afhankelijke steekproeven heeft;
-de populatiestandaardafwijkingen o, en o, niet bekend zijn;
-de verdeling van de verschillen tussen scores normaal of symmetrisch verdeeld is, óf de verdeling van de variabelen in de populatie is asymmetrisch, maar n is dusdanig groot dat de centrale limietstelling geldt (n > 30).
Voorbeeld: in een steekproef wordt van iedere respondent de attitude tegenover product XYZ gemeten, voor en na blootstelling aan een tv-reclame over het product. Met de paarsgewijze t-toets wordt nagegaan of de attitude tegenover het product significant veranderd is onder invloed van de tv-reclame. Zie ook: tekentoets voor gepaarde waarnemingen, Wilcoxon-toets voor gepaarde waarnemingen.