Encyclopedie van de evolutiebiologie

Prof. Nico M. van Straalen (2019)

Gepubliceerd op 02-08-2020

TSAR

betekenis & definitie

Groep van eukaryotische protisten omvattende Telonemia, Stramenopila, Alveolata en Rhizaria; een nieuw subdomein van de Eukaryota volgens recente fylogenomische reconstructies

De vroege evolutie van de Eukaryota en de splitsing in subdomeinen is lange tijd een mysterie geweest. Omstreeks 2005 kwam op basis van DNA-analyses een nieuw paradigma op waarin de Eukaryota opgedeeld werden in vijf evolutionaire lijnen: Unikonta, Rhizaria, Excavata, Archaeplastida en Chromalveolata. De oude indeling in dieren, planten, schimmels, algen en Protozoa verviel daarmee. Maar met de voortgaande fylogenomica ontwikkelde zich in 2020 een nieuwe consensus voor de eukaryote boom van het leven (“eToL”), waarin vooral het subdomein Chromalveolata gereviseerd werd. Een aantal groepen van dit subdomein zijn nu in een zelfstandig nieuw subdomein geplaatst terwijl het voormalige subdomein Rhizaria in de TSAR-groep is opgenomen samen met nog niet eerder ingedeelde groepen. Het nieuwe subdomein, voorlopig naar de eerste letters van de hoofdgroepen genaamd “TSAR”, omvat:
- Telonemia: geflagelleerde heterotrofe eencelligen, een voorheen raadselachtige groep, nu een zustergroep van de “SAR”-clade.
- Stramenopila: een goed gekarakteriseerde monofyletische groep van bruinwieren (Phaeophyta), Diatomea (kiezelwieren) en Oomycota (waterschimmels)
- Alveolata: een clade met Ciliata (“trilhaardiertjes”), Dinoflagellata (eencellige algen) en Apicomplexa (eencellige parasieten)
- Rhizaria: het hele voormalige subdomein met Foraminiferen, Cercozoa en een aantal radiolariën, nu geplaatst als zustergroep van de Alveolata

Tegelijkertijd zijn de Haptophyta en Cryptomonadina (=Cryptophyta) uit de Chromalveolata verwijderd en vormen nu met een aantal andere groepen de subdomeinen Haptista en Cryptista.

Hoe de chloroplast-endosymbioses gezien moeten worden in het licht van deze nieuwe fylogenie is nog niet duidelijk. Er worden voortdurend nieuwe organismen ontdekt en toegevoegd dus of deze eToL stabiel is valt nog niet te zeggen.