MONULPHUS, gestorven einde der 6e eeuw. Uit edele ouders (volgens sommige lateren was zijn vader heer van Dinant) geboren, werd hij (naar men verzekert als opvolger van den H.
Domitianus) bisschop van Maastricht. Bruno Krusch, Script. Rer. Merov. I 790. not. 3.). Hier bouwde hij eene kerk ter eere van den H.
Servatius en bracht daarheen diens reliquieën over. Volgens Heriger verplaatste hij den bisschoppelijken zetel van Tongeren naar Maastricht. Eene beknopte samenvatting van den strijd in de 17e en 18e eeuw, of de opvolgers van den H. Servatius bisschoppen van Maastricht of van Tongeren moeten genoemd worden,geeft Koepke, Mon. Germ. Hist. Scriptores VII, 148; Cfr. Acta S.S.L. 783-86, no.
95 vlg., vooral no. 107-108. locundus, Aegidius van Orval en anderen verhalen de legende, dat hij door het bouwen eener kapel ter eere der H. Cosmas en Damianus aan het riviertje Legia, den oorsprong heeft gegeven aan de stad Luik, (Cfr. Balau. Les Sources de l' Histoire de Liège au Moyen Age (Brussel 1903) 9). Eene andere legende, waarvan pas in het einde der 14e of het begin der 15e eeuw het eerste spoor merkbaar is, beweert, dat hij met den H. Gundulfus (kol. 1007) uit zijn graf is opgestaan, om bij de inwijding van den dom van Aken tegenwoordig te
zijn. 1 September 1890 werd zijn grafmonument in de St.-Servaaskerk te Maastricht teruggevonden.
Over zijne levenbeschrijvers zie Potthast, Bibl. Histor. MediiAevP (Berl. 1896) II, 1485;
Bibl. Hagiogr. Latina (Brussel 1900/1) in voce; J.A.F. Kronenburg, Neerlands Heiligen in vroegereeuwen (Amsterdam 1900) I, 55; over den bouw der St.-Servaaskerk te Maastricht: Schmeits La Basilique de St Servais a Maestricht, bate par St. Monulphe et ses constructions romanes (Tongeren z.j.); over de legende der opstanding uit het graf zie de schrijvers vermeld bij Kronenburg, Maria's Heerlijkheidin Nederland (Amsterdam 1904) I, 39.
Kronenburg
