(sinds 1859) von (Raiding. Burgenland, 1811-Bayreuth 1886), Hongaars (maar Duits sprekend) pianist, componist en dirigent, leerling van Czerny en Salieri te Wenen, later te Parijs van Reicha.
In 1824 gaf hij hier zijn eerste concert; daarop volgden tournees door Frankrijk en Engeland. Sedert 1827 werkzaam als pianopedagoog, werd hij een geziene figuur in muziek- en literaire kringen te Parijs. Na concertreizen in vele Europese landen werd hij benoemd tot kapelmeester te Weimar (1842-1861). Inmiddels leerde hij Wagner kennen en propageerde hij diens kunst en die van andere jongeren (Berlioz. P.Cornelius). In 1835 begon hij een verhouding met de gravin Marie d'Agoult die de moeder werd van 3 kinderen, o.a. van Cosima (later gehuwd met Hans von Bülow, en daarna met R.Wagner).
Deze liaison werd pas in 1866 ‘officieel’ verbroken. Ondertussen was Liszt (1847) een nieuwe verhouding begonnen met prinses en mystica Carolyne von Sayn-Wittgenstein, die zich bij hem vervoegde in Weimar. Toen een huwelijk tussen beiden niet mogelijk bleek de paus verleende geen dispensatie voor Carolynes huwelijk verliet Carolyne Franz en deze nam te Rome in 1865 de lagere wijdingen aan. Tijdens zijn verblijf in Weimar vestigde Liszt daar de Nieuwduitse School. Hij componeerde er zijn piano- en orkestmuziek. Liszt verliet de klassieke vormentaal en ging over tot contrastwerking waarbij de dynamiek steeds werd opgedreven.
Hij voerde een aparte polyfone structuur en gebruikte graag kwartakkoorden. wat totaal nieuw was. Nieuw was ook zijn fenomenaal pianospel; dat kenmerkte zich door de melodievoering in de tenor, met boven en onder talrijke versieringen en speelfiguren. Liszt was de uitvinder van het eclectisch concertprogramma: hij was de eerste om werk van andere componisten (o.m. Chopin) te spelen en schiep alzo de klavicravond. een avondvullend programma.Werken: 13 symfonische gedichten (o.m. Les préludes), 2 symfonieën (Faust en Dante), concerten voor piano en orkest. Dodendans, Hongaarse Fantasie; voor piano: etudes, Hongaarse rapsodieën, Années de pélerinage, Liebesträume, Harmonies poétiques et religieuses; voor orgel: fantasie en fuga op de naam BACH; vocale muziek: oratoria (o.m. Christus), psalmen, missen. Hij publiceerde o.m. over Chopin.
