Monumenten in Nederland: Zuid-Holland

Ronald Stenvert, Chris Kolman, Saskia van Ginkel-Meester, Elisabeth Stades-Vischer, Sabine Broekhoven en Ronald Rommes (2004)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Buitenplaatsen in Dordrecht

betekenis & definitie

Buitenplaatsen. Van de oorspronkelijk in het buitengebied van Dubbeldam gelegen 17de-eeuwse buitenplaats Amstelwijck (bij Amstelwijckweg 2) is het oudste restant een boogbrug uit 1661 met een smeedijzeren toegangshek.

De gemetselde pijlers worden bekroond door natuurstenen korven met vruchten. Het oude huis werd in de 19de eeuw gesloopt. In het park staat het in 1920 als ‘philosoficum’ of klooster gebouwde grote blokvormige huis Klein Amstelwijck (Amstelwijckweg 2) in op het classicisme geïnspireerde Nieuw Historiserende vormen. De hoge bordestrap en de natuurstenen entreepartij met kolommen en balkon vertonen jugendstil-motieven. Eveneens oorspronkelijk in het buitengebied van Dubbeldam gelegen is de 19de-eeuwse buitenplaats Gravesteyn (Amstelwijckweg 14), waarvan het huidige huis in 1872 werd gebouwd voor S.M.H. van Gijn naar een eclectisch ontwerp van H.W. Veth.

Bij een ingrijpende verbouwing in 1901, onder leiding van H.A. Reus, heeft men de entree verplaatst naar de achtzijdige toren aan de noordzijde. Verder heeft het huis een ronde toren (oostzijde), erkers en een loggia en zijn de gevels voorzien van decoratieve elementen in gele baksteen. Bij de in 1916 gebouwde tuinmanswoning (Amstelwijckweg 12) staat het toegangshek (tweede helft 19de eeuw), waarvan de pijlers worden bekroond door wapenhoudende leeuwen.

De Crabbehoff (Talmaweg 10) is een voorm. kasteelboerderij, gelegen in een rechthoekig omgracht park. Het is vermoedelijk de oudste buitenplaats (1646) van het vroegere Dubbeldam. Na een brand in 1808 werd de hofstede in 1857 herbouwd op initiatief van de Dordtse reder A. Blussé met toevoeging van het torentje van de afgebroken Kloveniersdoelen en andere gevelornamenten. In 1913 volgde de verbouwing tot modelboerderij in opdracht van diens achterkleinzoon W.H. Staring, waarbij de toren naar plannen van J.F.L.

Frowein werd herbouwd. In zijn huidige vorm is het een blokvormig herenhuis voorzien van twee zijvleugels met trapgevels en aan de noordzijde een torentje met uivormige spits. De hoger opgetrokken natuurstenen entreepartij heeft een classicistische vormgeving.

Het in 1794 (datering kroonlijst) opgetrokken blokvormig buitenhuis Weizigt (Van Baerleplantsoen 26) is uitgevoerd in Lodewijk XVI-stijl en voorzien van hoekpilasters, middenrisaliet en bij de ingang een hoge, breed uitlopende, bordestrap met hekken. Bij deze vroegere buitenplaats hoort een oranjerie vermoedelijk naar ontwerp van J.D. Zocher jr. met houten dorische pilasters (circa 1834). Het voorm. koetshuis (Van Baerleplantsoen 30) werd in 1886 gebouwd in rijke eclectische stijl voor de familie De Roo. Dit grote blokvormige pand herbergde paardenstallen, een koetsenstalling, werkruimten en een dienstwoning. Het landhuis De Rozenhof (Rozenhof 33) werd in 1891 gebouwd voor graaf W. van Rechteren Limpurg naar een op de Franse renaissance geïnspireerd ontwerp van A.L. van Gendt in rijke eclectische stijl.

Het rijk gedecoreerde huis heeft risalerende midden- en hoekpartijen en wordt bekroond door een koepel. Ook het interieur is rijk uitgevoerd. Al in 1895 kwam het huis in gebruik als kantoor voor de ‘Levensverzekering Maatschappij Dordrecht’. Het terrein van de buitenplaats werd voor woningbouw verkaveld (zie bij woonhuizen). Van het landschappelijke park resteert een plantsoen met rosarium.

< >