Woonhuizen. Tot de oudste huizen van Tholen behoren verschillende diepe huizen, waarvan slechts enkele hun 17de-eeuwse trap- of tuitgevels hebben behouden.
Het in 1622 door Pieter Smytegeld gebouwde dubbelpand De Twee Stoven (Stoofstraat 5-7) heeft twee trapgevels voorzien van sier- en jaartalankers. De kruisvensters van dit in 1973 gerestaureerde pand zijn in de geveltop voorzien van geprofileerde korfbogen.
Dit is ook het geval bij Kerkstraat 21/Markt 1, bestaande uit drie diepe panden met links een afgetopte tuitgevel met gevelsteen (1619), in het midden een trapgevel met halfronde beëindiging en rechts een verlaagde topgevel met kroonlijst en gevelsteen (1619). De geprofileerde korfbogen van deze gevels zijn voorzien van metselmozaïeken.
Een vergelijkbare detaillering heeft het wit geschilderde pand Kerkstraat 4. Een 17de-eeuwse kern hebben ook Markt 5 (afgetopt 19de eeuw) en Markt 3 (gevel rond 1900 vernieuwd).
Kerkstraat 10 is een wit geschilderd huis voorzien van een klokgevel met Lodewijk XV-details (circa 1760). Het meest voorkomend in Tholen zijn de dwarse huizen.
Tot de vroegste voorbeelden met kelder en opkamer behoort het 17de-eeuwse huis Bakstraat 5. Het sterk verbouwde Huis Lichtenberg (Markt 26) bestaat uit twee haakse met lisenen gelede vleugels.
Rond 1890 is een hardstenen winkelpui aangebracht en heeft men de kap gesloopt.
De achtergevel bevat een stichtingssteen in Lodewijk XV-stijl (1778).
In het interieur bevindt zich een zaal in Lodewijk XV-stijl met een gesneden en gemarmerde schouw en een schoorsteenstuk. Een kleinere zaal bevat boven de deur naar de salon stucwerk met alliantiewapens, in stijl passend bij het stucwerkplafond.
Het forse tweebeukige huis Brugstraat 16 heeft mogelijk een oudere kern, maar kreeg rond 1760 zijn huidige aanzien met twee dakkapellen voorzien van bolvensters en frontons, alsmede een omlijste ingangspartij in Lodewijk XV-stijl. Het dubbele woonhuis Hoogstraat 13-15 werd gebouwd in 1790 en heeft attiekvensters en een pronkrisaliet in Lodewijk XVI-stijl met dubbele voordeur.
Laat-18de-eeuws is de ingangsomlijsting met geblokte pilasters bij Kerkstraat 18, een in opzet 17de-eeuws pand.De huizen Oudelandsepoort 15-21 tonen de sobere neoclassicistische stijl van rond 1870. Uit circa 1880 dateren enkele grote panden met (vernieuwde) en veelal gepleisterde gevels in eclectische vormen, zoals De Kogge (Botermarkt 9), Vossemeersepoort 10, Brugstraat 25 en Hoogstraat 48. Het huis Markt 9 (circa 1890) heeft een gevel met ruw gepleisterde banden en strekken. Sobere eenlaagse varianten hierop zijn Oudelandsestraat 14 (bepleistering circa 1910) en Oudelandsestraat 43. Een goed voorbeeld van chaletstijl is het dubbelpand Markt 13-15 (circa 1910). Uit dezelfde tijd zijn de kap met sierspant van Oudelandsestraat 2 en de dakkapel met sierspant van Oudelandsestraat 41. Voorbeelden van rond 1910 gebouwde huizen met mansardedak, versierd met windveren en veelal opgetrokken in kalkzandsteen, zijn Wal 1-5, 13-17 en 27-29.
Rond 1900 werd ook buiten de wallen gebouwd. Hier verrezen vrijstaande villa's, zoals de in 1903 voor burgemeester J.W. Wagtho gebouwde gepleisterde villa Ostrea (Hertenkamp 3) met chaletstijl- en jugendstil-vormen. Dezelfde invloeden vertoont de villa Nieuw Molenvliet (Oudelandsepoort 26), gebouwd in 1909 naar ontwerp van G. Boeschoten voor J.M. Wagemaker.
Vrijwel identiek zijn de villa's Zuid Oudaan 1-3 (circa 1910) met jugendstil- en chaletstijl-details. Jugendstil-details, zoals een portiek met hoefijzerboog, vertoont ook 't Ouwe hus (Grindweg 25) uit 1913. Met rationalistische details uitgevoerd is het dubbele huis Hoogstraat 34-36 (circa 1915) en expressionistische details hebben de huizen Molenvlietseweg 46-52 (circa 1925) en de hoekwoning Oudelandsepoort 2. Goede voorbeelden van middenstandswoningen uit circa 1930 zijn Grindweg 2-26. In zakelijk-expressionistische vormen opgetrokken zijn de huizen Bolwerk 9 (1925), Wal 31 en Slachtveld 9. Een traditionalistische vormgeving vertonen de huizen Hofstraat 21-31 (circa 1930), met boven de doorgang een historiserend klokgeveltje.
