Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Dreischor

betekenis & definitie

Woonhuizen. Een van de oudste panden van het dorp is Ring 3, dat vroeger in de volksmond wegens het grote aantal bewoners ‘De Kazerne’ wordt genoemd.

De onregelmatig ingedeelde gevel van dit dwarse huis vertoont sinds de ontpleistering bij de restauratie in 1975 een bouwnaad in het midden en bouwsporen van oude vensters. Mogelijk is bij een verbouwing in 1557 (jaartal op schouw) het bestaande diepe pand (links) uitgebreid met een zijkamer met overwelfde kelder en opkamer (rechts).

In de 18de-eeuw heeft men de topgevels verwijderd. Ring 5 is een tweebeukig diep pand met gekoppelde tuitgevels, verlevendigd door een tudorboog boven de voordeur.

Inwendig zijn een 16de-eeuws houtskelet, een opkamer en een spiltrap behouden gebleven.Het wit geschilderde pand Ring 40 is gedateerd ‘1764’ (jaartalankers) en het in de kern 18de-eeuwse huis Ring 8 heeft een jongere top en een serliana uit circa 1825. Vergelijkbaar zijn de huizen Slotstraat 11-15, met vier aaneengesloten tuitgevels en de jaartalankers ‘1763’. Een met een kroonlijst afgetopte tuit- of halsgevel hebben de diepe huizen Ring 6 in opzet 18de-eeuws en in de 19de eeuw gepleisterd en voorzien van rozetankers -, Ring 12 (wit geschilderd), Ring 14 (gepleisterd) en Ring 33 (alle drie circa 1800). Van de veel voorkomende dwarse eenlaagspanden stamt het dubbele huis Ring 9-10 van 1756 (jaartalankers); ervoor staat een houten travalje. Andere voorbeelden zijn Ring 22 uit 1796 (jaartalankers) en Ring 15, een vroegere burgemeesters- en dokterswoning uit de 18de eeuw met een gevel uit circa 1890.

De in het begin van de 20ste eeuw gebouwde gevels worden gekenmerkt door de toepassing van portieken en siermetselwerk, zoals te zien is bij Ring 20 (circa 1910), Ring 28 (circa 1925) en Ring 39 (circa 1930). De invloed van de jugendstil is zichtbaar in de serliana van Ring 7 (circa 1910). Het 18de-eeuwse pand Ring 25 kreeg rond 1910 een gevel met rondboogportiek en een serliana in de top. Een sierspant in chaletstijl hebben De Keulse Pot (Daniël Ockersestraat 10; circa 1900), Ooststraat 19 (1910), Ooststraat 10 (1915), en in sobere vorm Bogerdweg 26, 28 en 62, en Molenweg 11 (1920) en Molenweg 7 (1922). De in 1903-'04 gebouwde villa Bogerdweg 4 heeft een hoger opgaand middenrisaliet met sierspant.

Zakelijk-expressionistisch van vorm is het huis Ring 18 (1939) met loggia. Een goed voorbeeld van wederopbouw is de in 1956 op de funderingen van kasteel Windenburg gebouwde burgemeesterswoning Slotstraat 4, die lijkt op huis Hofwijck te Voorburg, maar dan met een opengewerkte betonnen dakbalustrade.