Monumenten in Nederland: Zeeland

R. Stenvert en C. Kolman (2003)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Aardenburg

betekenis & definitie

Woonhuizen. Van vóór de aanleg van de vesting resteren slechts weinig huizen.

Wel bevinden zich nog balklagen met 16de-eeuwse sleutelstukken in het forse dwarse herenhuis Tuimelsteenstraat 18 en zijn de parallel aan de hoofdvleugel lopende eenlaags achtervleugel met puntgevels, alsmede het haaks hierop staande achterhuis grotendeels 16de-eeuws. Bij een verbouwing in 1746 liet burgemeester Aernout Vermere de voorgevel iets naar voren plaatsen en het pand met een verdieping verhogen.

Bij een volgende verbouwing rond 1800 kreeg het huis zijn huidige aanzien. Inwendig bevinden zich twee schouwen met beschilderde boezems, waarvan één met Lodewijk XVI-details.

Uit het eerste kwart van de 17de eeuw dateert de Zwarte Haan (Weststraat 79), een diep huis met trapgevel en op de verdieping fraaie accoladebogen. Het uit 1646 daterende huis de Gouden Eikel (Weststraat 85) heeft geen topgevel meer, maar wel forse sierankers, guirlandes en een laat-maniëristische jaartalsteen.

De later gepleisterde tuitgevel van Weststraat 75 bevat een gevelsteen met het jaartal ‘1645’. Ook andere panden in Aardenburg hebben een 17de-eeuwse kern, zoals Weststraat 90, Markt 28 en Weststraat 20.

Hetzelfde geldt voor Weststraat 15 en Markt 27, die beide bestaan uit twee afzonderlijke diepe panden achter een jongere gevel. Mogelijk geldt dit ook voor het huis Markt 26 dat later een nieuwe kap kreeg.

Een 18de-eeuws karakter hebben de dwarse woonhuizen Markt 24, Marktstraat 18 en Weststraat 63.Het gepleisterde huis De Roode Rooze (Weststraat 5) dateert van omstreeks 1820. Rond dezelfde tijd werd ook Weststraat 55 gebouwd; de later toegevoegde pui (circa 1910) in het linker deel vertoont jugendstil-details. Opvallend zijn twee forse gepleisterde panden met eclectische details en aangrenzende koetshuizen, te weten het herenhuis Weststraat 38, gebouwd in 1856 voor dokter C.V. van Oosterwijk Stern, en Weststraat 56 (circa 1855). Het rond 1895 gebouwde huis Markt 30 is uitgevoerd in neorenaissance-stijl. De villa Draaibrugseweg 7 (circa 1910) vertoont jugendstil-details; bij het woonhuis Weststraat 70 is de invloed van de jugendstil herkenbaar aan de voorgevel in metrotegels. Het simpele woonhuis Weststraat 34 is karakteristiek voor het traditionalisme van rond 1930. Voorbeelden van wederopbouw uit circa 1950 zijn Weststraat 8 (met gevelsteen uit 1646), Weststraat 47-49 en het woon- en winkelpand Weststraat 86.