Monumenten in Nederland: Overijssel

R. Stenvert, C. Kolman en Ben Olde Meierink (1998)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Van de R.K. St.-Nicolaaskerk in Denekamp

betekenis & definitie

Van de R.K. St.-Nicolaaskerk (Kerkplein 1) stamt het oostelijk gedeelte van het in zandsteen opgetrokken schip, met romano-gotische detailering en een gedichte zuidingang, uit het midden van de 13de eeuw.

De westelijke travee van het schip dateert uit de eerste helft van de 15de eeuw. Het gehele schip kreeg toen kruisribgewelven rustend op oudere schalkkapitelen.

Bovendien zal omstreeks die tijd de zandstenen toren van drie geledingen met ingesnoerde achtkantige spits en uitgebouwde traptoren zijn toegevoegd. Het torenportaal wordt overkluisd door een kruisribgewelf.

De quasiromaanse toreningang werd aangebracht in 1911-'12. In en buiten de toren bevinden zich drie klokken.

De oudste werd in 1436 gegoten door een meester Willem. De brandklok dateert uit 1518 en de Salvatorklok uit 1530 werd gegoten door Wolter Westerhues.

In het begin van de 19de eeuw werd het oude driezijdig gesloten koor vervangen door een zandstenen transept en een recht gesloten koor, die op hun beurt in 1911-'12 werden vervangen door een groter transept met ronde vieringkoepel en een vijfzijdig gesloten koor met twee smallere, driezijdig gesloten zijkoren. Voor die centraliserende uitbreiding maakte W. te Riele het ontwerp in een combinatie van neogotische en neoromaanse vormen.

Het interieur heeft muur- en koepelschilderingen uit omstreeks 1915, die onder leiding van P.J.H.

Cuypers zijn aangebracht.

Tot de inventaris behoren een laat-middeleeuws zandstenen doopvont, twee 18de-eeuwse kaarsenkronen, vroeg-18de-eeuwse beelden (Drievuldigheidsaltaar) en een midden-19de-eeuwse beeldengroep met een centrale voorstelling van St. Nicolaas te paard.

Uit het atelier Cuypers komen het oude hoogaltaar met een tabernakel van de firma Brom (1912), het Maria-altaar (1915) en enkele zandstenen beelden. De gebrandschilderde ramen zijn van F.

Nicolas & Zn. (1912), J. Nicolas (1953) en J.

Schoenaker (1977).De aangebouwde pastorie (Kerkplein 3) is een blokvormig pand in neorenaissance-trant, gebouwd in 1913 naar plannen van W. te Riele.