Monumenten in Nederland: Overijssel

R. Stenvert, C. Kolman en Ben Olde Meierink (1998)

Gepubliceerd op 11-10-2017

De R.K. Broederenkerk in Deventer

betekenis & definitie

De R.K. Broederenkerk (Broederenstraat 20) is een tweebeukige gotische hallenkerk, gesticht in 1335 door Eleonora van Engeland, vrouw van Reinoud II van Gelre, als kerk van de minderbroeders. De kerk heeft een iets bredere zuidbeuk en een wat smallere noordbeuk en bevat nog haar oorspronkelijke middeleeuwse kappen. Het oudste deel bestaat uit het koorgedeelte van de zuidbeuk - het hoofdkoor - dat mogelijk uit de tweede helft van de 14de eeuw stamt. Omstreeks 1400 werd dit deel uitgebreid met een schip, viering en een noordelijke dwarsarm. Mogelijk kwam toen ook een lagere noordelijke zijbeuk tot stand. Omstreeks 1435 is het noordelijke zijkoor toegevoegd, waarna men in het midden van de 15de eeuw de noordelijke zijbeuk op gelijke hoogte met de hoofdbeuk heeft gebracht. Omstreeks 1470 heeft men het hoofdkoor naar het oosten verlengd en het een driezijdige koorsluiting gegeven. In 1579 namen de hervormden de kerk in gebruik en herstelden haar daartoe in 1594. Vanaf 1688 diende het gebouw als kerk voor Waalse gemeente. Na in 1795 tot militair magazijn te zijn ingericht, werd de kerk in 1799 aan de katholieken toegewezen, die haar in 1803 aan St. Lebuïnus wijdden. Naar plannen van H.J. van den Brink, met G. te Riele als opzichter, werd het noordelijke koor in 1865-'68 met één travee uitgebreid en de kerk voorzien van een nieuwe traptoren. Tevens verrezen een nieuw, neogotisch ingangsportaal en een neogotische dakruiter. In 1982-'84 is de kerk gerestaureerd. Inwendig is de kerk voorzien van kruisribgewelven. In de vier westelijke pijlers zijn oudere zuilen aangetroffen. Tegen de westmuur staat de zerk van stichteres Eleonora van Engeland (†1355). Het orgel uit 1868 werd gemaakt door R. Ibach en heeft een orgelkast van de hand van W.G. van Poorten.