Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Kantoren in 's-Hertogenbosch

betekenis & definitie

Kantoren. De voorm.

Bank van Leening (Schilderstraat 27) uit 1854 is een groot onderkelderd rechthoekig gebouw met bordes en zadeldak.De vroeger gepleisterde voorgevel heeft rondboogvensters met rondboogtracering en wenkbrauwen; de vensters met segmentbogen in de zijgevels zijn voorzien van gietijzeren roeden. Een rond venster in de geveltop toont in een gepleisterde rand de tekst ‘Bank van Leening’. De gevel van Vughterstraat 121 uit 1896 opgebouwd met neogotische en neorenaissance-elementen is boven de etalage voorzien van de tekst ‘Bestelkantoor de(r) Ruttens Bierbrouwerij De Zwarte Ruiter Maastricht’. Het voorm. kantoor en woonhuis Choorstraat 14-16 uit 1903 diende, getuige het tegeltableau met opschrift, als kantoor voor de ‘Maatschappij van brandverzekering voor het Koninkrijk der Nederlanden’ (opgericht in 1838). De gevel is opgetrokken in rode verblendsteen en heeft neorenaissance-kenmerken. Het pand dient nu als museum van de Bossche kunstenaarsfamilie Slager. Het bankgebouw Gasselstraat 26-28 werd omstreeks 1912 gebouwd in ‘Um 1800’-stijl.

Het monumentale voorm. PNEM-kantoor (Koningsweg 66) uit 1921 is door K.C. Suyling, Van Teefelen en De Nijs ontworpen in rationalistische stijl. De door gestileerde kolossale pilasters gelede gevels zijn versierd met natuurstenen reliëfs. De hal verkeert nog in oorspronkelijke staat en bevat een gepolychromeerd hoogreliëf, voorstellende personificaties van Handel en Nijverheid die door met bliksemschichten omgeven figuren symbolen voor Warmte, Licht en Kracht worden gevoed. De achterliggende vleugels, die een meetlaboratorium, garage, werkplaats en magazijn herbergden, herhalen in vereenvoudigde vorm de pilasterordening van het hoofdgebouw; de decoraties zijn hier uitgevoerd in geglazuurde tegels en siermetselwerk. In 1951 werd een nieuw PNEM-kantoor (Willemsplein 2) gebouwd naar ontwerp van C.H. de Bever.

Het hoofdkantoor van F. van Lanschot Bankiers N.V. (Hooge Steenweg 29/Orthenstraat 1-3) bestaat uit een aantal panden aan weerszijden van de Ruische Poort. Twee in oorsprong middeleeuwse panden aan de Hooge Steenweg kregen in 1948-'49 nieuwe voorgevels in laat-gotische trant, naar ontwerp van H.W. Valk. Aan de andere zijde van de steeg verrees een geheel nieuw hoekpand, waarbij werd gekozen voor een heroriëntatie op de maniëristische stijl. Het 17de-eeuwse pand Orthenstraat 3 werd na de aankoop in 1970 gerestaureerd.