Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De strafinrichting Boschpoort in Breda

betekenis & definitie

De strafinrichting Boschpoort (Nassausingel 26) een grote centraalbouw voor 160 cellen, is beter bekend als de ‘Koepelgevangenis’. Het gebouw werd opgetrokken in 1883-'86 naar ontwerp van J.F.

Metzelaar in samenwerking met zijn zoon W.C. Metzelaar.Deze koepelgevangenis en die in Arnhem en Haarlem zijn de enige voorbeelden van dit type. Rondom een groot overkoepeld binnenplein bevinden zich vier lagen cellen aan galerijen. Vanuit een (inmiddels verdwenen) kiosk op het plein konden de cipiers toezicht uitoefenen. Twee torens met kantelen flankeren de toegangspoort tot het gevangenisterrein. De twee directiewoningen aan de Nassausingel (nrs. 25 en 27) en de zes cipierswoningen aan de Nassaustraat (nrs. 2-14) dateren uit dezelfde tijd en zijn van dezelfde architect als het gevangenisgebouw. Deze gebouwen hebben onder meer karakteristieke flauw hellende zadeldaken met grote overstekken.

Stadsschouwburg en sociëteit Concordia (Van Coothplein 37) is een neoclassicistisch gebouw uit 1891, ontworpen door J.M. Marijnen. Het heeft een laag onderhuis en een hoge bel-etage. Het corps de logis heeft een karakteristiek koepeldak met aan weerszijden vleugels onder omgaande schilddaken. Het gebouw heeft een monumentale, symmetrische gevelindeling met op de bel-etage corinthische en dorische pilasters, rondboogvensters en veel stucdecoraties. Achter het corps de logis ligt de toneelzaal.