Monumenten in Nederland: Noord-Brabant

Ton Kappelhof, Chris Kolman, Ben Kooij, Ben Olde Meierink, Nelleke Reijs en Ronald Stenvert (1997)

Gepubliceerd op 30-06-2017

De R.K. kerk O.L. Vrouwe' Presentatie in Aarle-Rixtel

betekenis & definitie

De R.K. kerk O.L. Vrouwe' Presentatie (Dorpsstraat 5), een eenbeukige, neoclassicistische kerk met toren, is een van de mooiste waterstaatskerken van Nederland. Ze verrees in 1844-'46, mogelijk naar plannen van A. van Veggel, onder toezicht van rijkswaterstaatsingenieur E.C.B. Ridder van Rappard.

De kerk werd in 1896-'97 verbouwd onder toezicht van J.Th.J. Cuypers. Hij verving onder meer de peervormige spits boven de westtoren door de huidige koepelvormige bekroning. In 1928 voorzag men de oorspronkelijke zaalkerk van twee lage zijbeuken naar plannen van H.W. Valk. De door een balustrade bekroonde voorgevel wordt door een horizontale lijst in tweeën gedeeld. Het middenrisaliet heeft een portiek met dorische zuilen en een bekronend fronton. De beelden van Maria, Johannes de Doper en Johannes de Evangelist in de rondboognissen van de voorgevel komen uit het atelier van Cuypers en Stolzenberg. De tegeltableaus met voorstellingen van Willibrordus en Servatius aan weerszijden van de ingang zijn eveneens toevoegingen van Cuypers. De kerk heeft een verrassend weids interieur. De graatgewelven van stucwerk op latten worden gedragen door, voor de zijmuren geplaatste, corinthische zuilen. Het smallere koor wordt op een bijzondere wijze verlicht door vensters die vanuit het schip niet zichtbaar zijn. Ten behoeve van de later gebouwde zijbeuken heeft men de muurvlakken onder de vensters van het schip doorbroken met spitse scheibogen, welke rusten op zwarte granieten kolommetjes. Hoogaltaar en biechtstoelen zijn uitgevoerd in neobarokke trant, evenals de preekstoel met klankbord. De preekstoel is voorzien van gesneden draperieën, medaillons en een kroon; de kuip wordt gedragen door bijna levensgrote beelden van Christus en de Samaritaanse vrouw bij de put.
F.C. Smits bouwde in 1853-'54 het orgel; het snijwerk en de heiligenbeelden zijn van J. Buijssen.

Op het kerkhof achter de kerk liggen onder meer graven van de klokkengietersfamilies Petit en Fritsen. De voorm. pastorie (Dorpsstraat 7), gebouwd 1896-'97, dient nu als ursulinenklooster ‘Huize Angela’.