Dorp, ontstaan in de 10de eeuw op een kwelderwal. Het dorp werd gesticht door bewoners van de westelijk gelegen wierde Oldörp.
Het dorp wordt voor het eerst vermeld in het jaar 1000 als ‘Uthuson’, hetgeen ‘uiterste huizen’ betekent en opgevat dient te worden als randbebouwing ten opzichte van Oldörp. Bedijking van het gebied vond plaats rond 1200.
Het tracé daarvan is nog te volgen aan het verloop van de ten noorden van Uithuizen gelegen Oude Dijk. Na 1850 groeide het dorp aanzienlijk, waarbij de Hoofdstraat en de evenwijdig lopende Schoolstraat de hoofdstructuur vormden.
De Hoofdstraat West en de Hoofdstraat Oost ontwikkelden zich tot winkelstraat, de Schoolstraat kreeg een vrijwel aaneengesloten bebouwing met een stedelijk karakter. Na de aanleg van de spoorlijn Sauwerd-Roodeschool (1893) kwam het gebied tussen station en Schoolstraat tot ontwikkeling.
Na 1920 groeide Uithuizen verder ten noorden van de spoorlijn en vooral ten zuidoosten van de oude dorpskern.
