Gepubliceerd op 02-01-2020

Banken in Groningen

betekenis & definitie

Banken. De belangrijke handelspositie van de stad leidde tot een florerend bankwezen.

De meeste bankgebouwen hebben inmiddels een niet nader vermelde nieuwe bestemming als woning, kantoor, bedrijfspand of horecagelegenheid. Nog wel als bank in gebruik is de in 1863 voor de maatschappij tot Nut van het Algemeen opgetrokken Nuts-Hulpbank (Jacobijnerstraat 12), een eenvoudig versierd blokvormig pand.

De Amsterdamse architect A. Salm maakte het ontwerp voor het in 1892 gebouwde voorm. agentschap van de Nederlandsche Bank (Oude Boteringestraat 17) in rijke neorenaissance-stijl met twee in- en uitgezwenkte topgevels.

De in witte verblendsteen opgetrokken voorm. Groninger Crediet- en Handelsbank (Turfsingel 3-3a) kwam in 1905 tot stand naar een ontwerp met jugendstil-vormen van A.Th. van Elmpt.

De naar de opdrachtgever genoemde voorm. Julius Oppenheimbank (Pelsterstraat 44/Kleine Pelsterstraat 9) is in twee fasen tot stand gekomen.

Het gedeelte met hoektoren verrees in 1905 naar ontwerp van A.J. Sanders in jugendstil met Berlage-vormen.

Bij de uitbreiding langs de Pelsterstraat in 1910 paste A.Th. van Elmpt zich in stijl en materiaalgebruik hardsteen en oranje-gele verblendsteen aan bij het oudere gedeelte. De Amsterdamse architect A.D.N. van Gendt en de Groninger architect G.

Nijhuis ontwierpen de uit 1906 daterende voorm.Rotterdamsche Bank (Akerkhof 36-40). Het gebouw heeft rationalistische vormen in de trant van Berlage en enkele historiserende elementen, zoals de toppilaster met gebeeldhouwde console en de gevelstenen met cartouches. Van Gendt en Nijhuis werkten ook samen bij het ontwerp voor de voorm. Algemeene Groningsche Scheepshypotheek Bank (Gedempte Zuiderdiep 137A) uit 1910 met een vergelijkbare architectuur. Historiserende elementen hier zijn de neobarokke ingang en de reliëfs in de puntgevel die een schip en een zeeman aan het stuurwiel voorstellen. Samen met zijn broer J.G. van Gendt Alzn. maakte A.D.N. van Gendt het ontwerp voor de voorm.

Groninger Bank (Munnekeholm 10) uit 1917-'19. De geheel in grijze zandsteen uitgevoerde voorgevel in art deco-stijl heeft opvallende abstracte, kapiteelachtige decoraties en geometrische reliëfs. Robuust is ook de N.V. Incassobank (Vismarkt 54), nu Generale Bank, uit 1923-'24 naar ontwerp van A.W. Kuiler en L. Drewes.

Elementen van de Egyptische en Assyrische bouwkunst zijn verwerkt bij de zuilen aan weerszijden van de ingangen en bij de zuilenordening voor de verdiepingen. De Friesch-Groningsche Hypotheekbank (Herestraat 106-108), nu SNS bank, werd gebouwd in 1928 naar ontwerp van A.Th. van Elmpt in een expressionistische, sterk verticaal gelede, bouwstijl met art deco-elementen met beeldhouwwerk van W. Valk.