Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De Herv. kerk in Aalten

betekenis & definitie

(Landstraat 22), oorspronkelijk gewijd aan St. Helena, is een forse laat-gotische pseudobasiliek met driezijdig gesloten koor en een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits.

Bij de oorspronkelijke romaanse kerk behoorde de 12de-eeuwse, tufstenen onderbouw van de toren; de bovenste twee laat-romaanse geledingen zijn van circa 1400.In 1930 kreeg de toren een nieuwe spits. De huidige laat-gotische kerk is in fasen gebouwd. Het met tufsteen beklede koor ontstond omstreeks 1440 en kort daarop de drie aangrenzende oostelijke traveeën van het schip. Na de sloop van het romaanse schip bouwde men in 1470-'83 de overige drie schiptraveeën. De kerk is gerestaureerd in 1898-1903 naar plannen van J.Th.J. Cuypers en J.W.

Boerbooms. Het interieur wordt gedekt door kruisribgewelven op schalken met kraagstenen. Enkele hiervan zijn uitgevoerd als gebeeldhouwde koppen. Bij een herstel in 1844 kreeg de kerk een halfronde bankopstelling. De kerk bevat vroeg-16de-eeuwse gewelf- en muurschilderingen. Tot de inventaris behoren een preekstoel (eerste helft 18de eeuw; klankbord en rug 1844) en een orgel met kast in barokke stijl uit 1759-'60, uitgebreid in 1811 door J. Armbrost.