Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Buren

betekenis & definitie

Kleine stad, ontstaan op een stroomrug. De nederzetting wordt voor het eerst vermeld in 772.

Van het door de heren van Buren gestichte kasteel is voor het eerst sprake in 1298. Alard IV gaf Buren in 1395 stadsrechten en liet een stadsmuur met gracht aanleggen.Daarbinnen kwam een regelmatig stratenpatroon tot ontwikkeling, met als belangrijkste hoofdassen de Voorstraat-Peperstraat en de Herenstraat-Rodeheldenstraat. Het noordelijke gedeelte had een minder dichte bebouwing met stadsboerderijen, tuinen en boomgaarden dan het zuidelijke gedeelte. Maximiliaan van Egmond, graaf van Buren liet de stadsverdediging versterken naar plannen van Alexander Pasqualini. Hoewel Buren rond 1500 een centrale plaats had binnen het in 1492 tot graafschap verheven gebied, ontwikkelde het zich vanwege de geïsoleerde ligging niet tot een belangrijk handels- of marktcentrum. Toen vanaf 1647 het kasteel niet meer permanent bewoond werd, nam het belang van Buren af. Uitbreidingen buiten de stadswallen kwamen pas in de 20ste eeuw tot stand, eerst aan de Buitenhuizenpoort en na 1945 aan de zuidoostzijde en aan de noordwestzijde tussen het Plantsoen (het voorm. kasteelterrein) en de Culemborgseweg.