Monumenten in Nederland: Gelderland

Sabine Broekhoven, Chris Kolman, Ben Olde Meierink, Ronald Stenvert en Marc Tenten (2000)

Gepubliceerd op 02-01-2020

Begraafplaatsen in Arnhem

betekenis & definitie

De ommuurde Isr. begraafplaats (Weg langs de begraafplaatsen) is aangelegd in 1864 op een driehoekig terrein. Opmerkelijk is het aparte gedeelte voor notabelen.

Interessante graven zijn onder meer die van schrijver Israël Waterman (†1880) en het graf van de stichter van de AKZO, Jacques Hartogs (†1932).Bij de ingang staat het uit 1888 daterende klaaghuis, de aula, met woning van de toezichthouder. Het gepleisterde pand heeft vensters met tudorbogen en decoraties in de vorm van urnen met vuur en draperie. Een gedenkplaat boven de ingang van de aula draagt de tekst Prediker 12:7. Het smeedijzeren hekwerk aan de zijkant heeft decoraties in de vorm van zeisen, christelijke symbolen. De naastgelegen Alg. begraafplaats Moscowa (Waterbergseweg 18) is door A. van Cuylenburgh jr. ontworpen en is in 1876 in gebruik genomen. De naam is ontleend aan de vlakbij gelegen ontginningsboerderij ‘Moskowa’ (Apeldoornseweg 103) uit 1847, waarvan de naam herinnert aan de veldtocht naar Rusland van Napoleon.

In het oudste deel bevinden zich onder meer het hardstenen cippus-vormige grafmonument van de familie Scheidius (circa 1877), het neoclassicistische mausoleum van de familie Van Wageningen-Romein (1895) en het jugendstil-graf van de familie Kooy (1903). De begraafplaats is vergroot in 1906, 1915 en 1934. In de laatste uitbreiding, met paden in een vlindervormig patroon, ligt onder meer het graf van J.G.H. Burgers (†1943), oprichter van Burgers Dierenpark. Het hart van het oorspronkelijke katholieke gedeelte van de begraafplaats is een cirkelvormige aanleg met kruisbeeld, priestergraven en enkele neogotische grafmonumenten. In de binnenste ring liggen graven van notabelen.

Hier staat ook het door J.W. Boerbooms ontworpen neogotische grafmonument van de bankiersfamilie Sprenger (1892). Verder zijn er oorlogsgraven van het Gemenebest, een islamitisch gedeelte en een moderne aula en crematorium.