Gepubliceerd op 02-01-2020

Woonhuizen in Schiermonnikoog

betekenis & definitie

Woonhuizen. De oudste woningen in Oosterburen zijn Middenstreek 27 (1721) en Marten (Middenstreek 60; 1724).

De meeste woningen stammen van na 1756 en werden mogelijk gebouwd door timmerman Marten Lammerts. Het zijn diepe eenlaagspanden, die doorgaans bestonden uit twee ruggelings tegen elkaar geplaatste kamers.

Inwendig liep langs de ene zijmuur een gang met ter plaatse van een verbreding een kookplaats. Langs de andere lage zijgevel (laagwand) waren de bedsteden geplaatst.

De schouw stond tegen de geknikte tuitgevel en tussen voor- en achterkamer lag de opgang naar de zolder. De huizen hadden niet zelden een dubbele bewoning, waartoe voor en achter het huis een pad liep, zoals bij de Langestreek en Langestreek om'e Noord.

Goed bewaard gebleven zijn Langestreek 26 (1758), 52 (1759) en 54 (1759). Diverse van de tussen Middenstreek en Voorstreek gebouwde huizen hebben aan de zijde van de Voorstreek een uitgebouwde kamer, een zogeheten ‘lytj hús’ (Lithuus), die als zomerkamer werd gebruikt.

Voorbeelden hiervan zijn Middenstreek 5 en 49. Het in 1762 gebouwde en rond 1975 verbouwde huis Pathmos (Langestreek 1-3) bevat mogelijk een 18de-eeuws bedschot.

Andere voorbeelden van 18de-eeuwse woningen zijn Middenstreek 24 (1774) en Langestreek 40 (1794).

Bij het huis Schierstins (Voorstreek 36) is de trapgevel in 1926 met oudere baksteen opnieuw opgetrokken ter vervanging van een gevel uit 1806.

Het interieur bevat onder meer een tegeltableau met oorlogsschepen (1779). Van recenter datum zijn het huis Langestreek 18 (circa 1860) en het winkelpand Middenstreek 12 (1927).

De in 1949-'50 gebouwde huizen Langestreek 10-14 en Langestreek 22 zijn moderne kopieën van het traditionele woningtype.

< >