Kûbaard (Kubaard). Dit terpdorp ten noordwesten van Wommels is ontstaan in de vroege middeleeuwen.
De Herv. kerk (Tsjerkebuorren 3), oorspronkelijk gewijd aan St. Victor, is een gepleisterde eenbeukige kerk met vijfzijdig gesloten koor en een ongepleisterde toren van drie geledingen met ingezwenkte spits.
De later gewijzigde kerk dateert in opzet uit de 15de eeuw. De bepleistering werd waarschijnlijk uit 1857 aangebracht.
Ter vervanging van de middeleuwse zadeldaktoren verrees de huidige toren in 1885. In de toren hangt een door Petrus Overney gegoten klok (1677).
Het kerkinterieur wordt gedekt door een houten tongewelf. Tot de 17de-eeuwse inventaris behoren de preekstoel met doophek en twee overhuifde herenbanken (1644 en 1655).
Het orgel is in 1856 gebouwd door W. Hardorff.
De voorm. pastorie (Tsjerkebuorren 7), uitgevoerd in eclectische vormen, dateert uit 1872.
Aardige eenlaags woonhuizen zijn Tsjerkebuorren 9-11 (tweede helft 19de eeuw) en ‘Romsicht’ (De Leane 8; 1926); de laatste is voorzien van een driezijdige erker met hoger opgetrokken gevel.
Boerderijen. Voorbeelden van kop-hals-rompboerderijen zijn Joarumerleane 29 (circa 1870), met deels onderkelderd voorhuis, en ten noordoosten van het dorp de boerderij Berkwerterleane 2 (circa 1850) met dwars voorhuis.
In de omgeving van Kûbaard liggen meer interessante boerderijen, zoals de stelpboerderijen De Leane 5 (1904), met melkkelder midden onder het woongedeelte, en Slachte 2 (1918), met een driezijdig uitgebouwde kelder en een erker met balkon en dakkapel. Verder de slakboerderij Berkwerterleane 4 (1934), uitgevoerd in expressionistische vormen naar ontwerp van G. van der Zee.
