Gepubliceerd op 02-01-2020

Kornwerderzand (Koarnwertersân) in Wons

betekenis & definitie

Kornwerderzand (Koarnwertersân). Dit kunstmatige eiland, gelegen voor de IJsselmeerkust ten westen van Wons, is in 1927 ontstaan als één van de werkeilanden voor de aanleg van de Afsluitdijk (1927-'32).

Na de afsluiting werden hier de Lorentzsluizen gebouwd, twee naast elkaar gelegen schutsluizen met aan de noordkant een buiten- en voorhaven en aan de zuidzijde een binnenhaven. Westelijk hiervan liggen twee groepen spuisluizen met stalen schuiven en heftorens van gewapend beton.

D. Roosenburg verzorgde de esthetische vormgeving.

Ter verdediging van de nieuwe vaste oeververbinding kwam in 1932-'36 de Stelling van Kornwerderzand tot stand een voor die tijd modern en gedegen uitgevoerde dubbele verdedigingslinie met in totaal zeventien kazematten. De kern van de eerste linie ten westen van de schutsluizen bestaat uit een ruitvormig plateau met vijf kazematten, twee flankerende kazematten en ondersteunende kazematten op landtongen.

De tweede linie ten westen van de spuisluizen bestaat uit een ruitvormig plateau met in totaal zeven kazematten. Ten opzichte van de in die tijd gebruikelijke kazematten waren deze groter en uitgevoerd met dikkere betonnen wanden en extra voorzieningen, zoals stalen observatiekoepels.

Tijdens de Tweede Wereldoorlog zijn door de Duitsers vier kazematten en antitankversperringen toegevoegd. Een deel van de kazematten is thans als museum ingericht.