Cornwerd (Koarnwert). Dit terpdorp met blokvormige verkaveling, gelegen ten westen van Wons, is ontstaan rond het begin van de jaartelling op een kwelderwal.
De terp werd begin 20ste eeuw deels afgegraven. Cornwerd is een beschermd dorpsgezicht.
De Herv. kerk (Dorpsweg 5), oorspronkelijk gewijd aan St. Bonifatius, is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een toren van drie geledingen met omloop en spits.
De vroeg-13de-eeuwse romaanse kerk, oorspronkelijk vijfzijdig gesloten, werd na wijzigingen in de 14de en 16de eeuw in 1916 ommetseld naar plannen van F. Raadsma.
Verder kreeg de kerk toen een driezijdige koorsluiting en twee spitsboogportalen. Ter vervanging van een middeleeuwse voorganger verrees in 1898 de huidige toren met neorenaissance-elementen naar ontwerp van L.
Reitsma. In de toren hangt een door Aelt Boister gegoten klok (1569).
Het kerkinterieur wordt gedekt door een vroeg-16de-eeuws houten tongewelf op houten trekbalken voorzien van sleutelstukken met peerkraalmotief.
Tot de inventaris behoren een preekstoel met doophek (1740), vier wapenborden (1740) en een door L. van Dam & Zn. gebouwd orgel (1865).
Rond het verhoogd gelegen kerkhof staat een laat-19de-eeuws gietijzeren hek. De poldermolen ‘De Cornwerdermolen’ Sotterumerdyk 23 is een achtkantige grondzeiler met bakstenen voet en een met riet beklede houten romp en kap.
Volgens een gevelsteen is de molen, die de polder Cornwerd bemaalt, in 1907 gebouwd door ‘J.H. Westra van Franeker’.
