Baaium (Baijum). Dit terpdorp ten noorden van Winsum is ontstaan in de middeleeuwen.
De Herv. kerk (Terp 21) is een driezijdig gesloten zaalkerk voorzien van een toren van drie geledingen met ingesnoerde spits. Ter vervanging van de middeleeuwse zadeldaktoren verrees in 1865 de huidige toren naar ontwerp van B.J.
Sitema. De middeleeuwse kerk heeft men in 1876 vervangen door de huidige kerk in eclectische stijl naar ontwerp van S. van der Veen.
Het door een gestuct gewelf met koof gedekte interieur is in 1876 door J.D. Fast voorzien van rijk uitgevoerd stucwerk, zoals de baldakijnen boven de preekstoel en de twee herenbanken.
Tot de inventaris behoren verder een kubusvormig gotisch doopvont van rode zandsteen (15de eeuw) en een door W. Hardorff gebouwd orgel (1876).
De voorm. openbare lagere school, nu dorpshuis ‘De Eartpot’ (Hasthemerwei 4) is in 1875 gebouwd als een gangschool met onderwijzerswoning (Hasthemerwei 2) naar een ontwerp met neoclassicistische kenmerken van S. van der Veen. Interessante boerderijen zijn de kop-halsrompboerderij Hatsumerwei 1 (1876), met onderkelderd voorhuis en een grotendeels met riet gedekte schuur, en de mogelijk door S.A.
Nieuwland ontworpen stelpboerderij Kleasterwei 7 (1877) met aan de linkerzijde een gedeeltelijk uitgebouwde melkkelder.
