Monumenten in Nederland: Flevoland

R. Stenvert en C. Kolman (2006)

Gepubliceerd op 02-01-2020

De lichttoren en lichtwachterswoning in Kraggenburg

betekenis & definitie

De lichttoren en lichtwachterswoning (Zwartemeerweg 23), gelegen te Oud-Kraggenburg ten zuidoosten van Kraggenburg, staat op een met basaltblokken versterkte heuvel. Ter verbetering van de vaart door het Zwolse Diep de verbinding tussen het Zwarte Water en de Zuiderzee werd in 1842 een prijsvraag uitgeschreven.

Naar plannen van B.P.G. van Diggelen ging men in 1845 over tot de aanleg van twee bijna vijf kilometer lange leidammen. Deze werden gemaakt met behulp van in de Noordwest-Overijsselse veengebieden gewonnen kraggen (drijvende paketten van rietwortels en plantenresten).

Op de westpunt van de zuidelijke leidam wierp men een terp op, met daarnaast een vluchthaven. Op de terp werd in 1847 een eerste woning gebouwd.

Nadat het geheel in 1875 door de Staat was overgenomen werd de terp in 1877 vergroot en versterkt, vermoedelijk naar plannen van R.P.J. Tutein Nolthenius.

Uit die tijd dateert de huidige sober neoclassicistische lichtwachterswoning met wenkbrauwen boven de vensters en een zinken dak. Een vrijstaande, in vakwerk uitgevoerde, lichtopstand verrees in 1889, maar werd al in 1894 vervangen door een lichtopstand op het dak van de woning.

In 1919 was de lichtwachter overbodig. De toen leeggekomen woning is sinds 1943 opnieuw bewoond.

De huidige lichtopstand is een kopie uit 1994.