Patroonstelsel, door de wic ingesteld, semi-feodaal systeem om de kolonisatie in → Nieuw-Nederland te stimuleren. De naam is ontleend aan de patroons, de bezitters van bestaande en nog te stichten landbouwkolonies in het gebied van de compagnie.
Aan ondernemers die binnen vier jaar tenminste vijftig volwassen (boven de vijftien jaar) kolonisten naar Nieuw-Nederland overbrachten, werd een door henzelf te kiezen grondgebied toegewezen, waar zij zelf bestuur en rechtspraak konden uitoefenen. De patroons waren feitelijk een soort leenmannen van de wic en gedroegen zich als een middeleeuwse landheer tegenover hun onderdanen. Het patroonstelsel verzwakte uiteindelijk de kolonie, omdat het tot corruptie en tot ontevredenheid van de boeren leidde.
