(als gen.; de nom. komt niet voor), vĭcem, vicĕ; plur. vlees (nom. en acc.) en vĭcĭbus (dat. en abl.),
I. eig.
a. in ’t alg., wisseling, afwisseling, vice fortunarum humanarum, Liv., versa vice, omgekeerd, Iust., hac vice sermonum, samenspraak, Verg., nox peragit vicem, volbrengt de wisseling, d. i. wisselt af met de dag, Ov.; plur., lectionis taedium vicibus levatur, Quint., mulat terra vices, wisselt van gedaante, Hor., peragere vices, verandering ondergaan, afwisselen, Ov. | adv., per vices, afwisselend, clamare, Ov.; in vicem (in één woord invicem), Caes., minder vaak alleen vicem, Liv., in vices, Ov., Tac., afwisselend, om beurten.
b. in ’t bijz., beantwoording, wederdienst, vergelding, recito . . . vicem officii prassentis, Cic., redde vicem meritis, Ov.; plur., qui magis vices exigat, Plin. pan., vices superbae te maneant, vergelding voor de overmoed, Hor. | wisselvalligheid (van het noodlot), noodlot, lot, vicem suam conquestus est, Suet., convertere humanam vicem, Hor. | wisselvalligheid (van de strijd), oorlogsgevaar, strijd, vitare vices Danaum, Verg.
II. overdr., rol, bezigheid, werk, ambt, alcs, Cic., ne soera regiae vicis desererentur, Liv., vicem aerarii praestare, de plaats bekleden van enz., Sall.; plur., quando divisae professionum vices essent, Quint. | adv., vicem, vice, ad vicem, op de wijze van, evenals, b.v. Sardanapali vicem in tuo lectulo mori, Cic., quaeque dixerat oracli vice accipiens, Tac., ad vicem obsidis teneri, Aur. Vict.; vicem, in plaats van, voor, tuam vicem saepe doleo, Cic.
