Klokkenlexicon

Jaap Zeeman (2011)

Gepubliceerd op 27-06-2017

Act-of-Parliament clock

betekenis & definitie

Tegenwoordig een tamelijk algemene benaming voor Engelse wandklokken uit de 18de en het begin van de 19de eeuw met een relatief grote, vaak beschilderde wijzerplaat en daaronder een min of meer langgerekte kast of staart, waarin de slinger en de gewichten zijn opgehangen.

De klok dankt zijn naam aan een Engelse belastingwet geïntroduceerd door William Pitt in 1797, waarbij een belasting werd geheven op het bezit van klokken en horloges. De Act-of-Parliament clock hing vooral in openbare ruimtes, zoals koffie- en bierhuizen ten gerieve van de klanten die hun huisklok hadden verkocht of verstopt. Maar het type klok, ook met een veeruurwerk, was al veel eerder onder de naam stagecoach-clock (de plaats waar de koets stopt) en als herbergklok, tavern clock in gebruik en het is dus de vraag wanneer deze curieuze naam in zwang is geraakt. Het effect op de klokkennijverheid was overigens zo negatief, dat de wet in 1798 al weer werd afgeschaft. Klokken uit de periode 1797-1798, die werkelijk zijn gemaakt als reactie op de belastingwet zijn uiterst zeldzaam en veel klokken die geen enkele relatie tot deze wet hebben, worden toch zo genoemd. Om een indruk te krijgen van de Act-of-Parliament volgen hier enkele zinsneden uit de betreffende wet. For and upon every Clock or Timekeeper... placed in any... house... office or building shall be charged an anual duty of, five shillings, for every gold watch... ten shillings, for every silver or metal watch two shillings and sixpence.