In strafzaken, is in Nederland een ambtseedige verklaring (d.i. een verklaring, opgemaakt op den eed, afgelegd bij aanvaarding van zijn ambt) van een opsporingsambtenaar, bevattende een nauwkeurige omschrijving van wat hij t.a.v. een strafbaar feit waargenomen, ondervonden of verricht heeft en van anderen heeft vernomen, zoodat zooveel mogelijk blijkt welk feit is gepleegd en door wien, en alle omstandigheden, die tot bewijs daarvan van belang zijn. Het moet via den burgemeester of Cbij den marechaussee en ten deele ook bij den rijksveldwacht) via den brigadecommandant ten spoedigste aan het → Openbaar Ministerie worden ingezonden, dat dan beslist over al dan niet vervolgen.
Het bewijs, dat verdachte het tenlastegelegde feit heeft begaan, kan door den rechter worden aangenomen enkel op p. van een opsporingsambtenaar; diens persoonlijke verschijning als getuige is dus niet noodig. Kleene Volgens Belg. recht is p. een schriftelijk verslag, opgemaakt door een ambtenaar van gerechtelijke politie, waarin deze opteekent wat hij bestatigd of verricht heeft.
Om geldig te zijn, moet het p. gedagteekend zijn en onderteekend door dengene, die het heeft opgesteld; in sommige gevallen moet het binnen zekeren termijn, meestal 48 uren, beteekend worden om eenige bewijskracht te bezitten. De p. kunnen tot bewijs dienen van het bestaan van wanbedrijven en overtredingen; de bewijskracht berust enkel op het vertrouwen, dat de wetgever stelt in de opstellers.
Deze bewijskracht is echter verschillend. Sommige p. leveren bewijs tot aanklacht wegens valschheid, bijv. de p. opgesteld door den hoofdtoeziener van het boschwezen.
Andere, veel talrijker overigens, dienen geloofd, tenzij het tegenbewijs geleverd is, bijv. dep. van de agenten van het boschbeheer, van de visscherijwachters, p. nopens de politie van het vervoer, die van de jachtwachters, van de politie der spoorwegen, enz. In alg. regel echter gelden de p. enkel als inlichtingen en oordeelt de rechter vrij over hun waarde.
Collin