In willekeurig welke vereeniging van een aantal personen zal niet altijd eenstemmigheid heerschen over het te voeren beleid. De tegenstelling kan worden opgeheven óf door een gezagsbeslissing (gezin, Kerk) óf door stemming der vereenigden. In het Oud-Germaansch recht was dan eenstemmigheid noodig om een besluit door te voeren; later komt het beginsel van het zgn. major et sanior pars (grootste en verstandigste deel) op den voorgrond, waarbij de wil der meerderheid geldt als uitdrukking van den gemeenschapswil en de minderheid zich dan heeft neer te leggen.
Daarbij kan men een „gequalificeerde” meerderheid invoeren (bijv. 60%, ⅔ of ¾ der stemmen beslissen). Echter weer niet té groot, daar anders een betrekkelijk kleine minderheid alles kan tegenhouden. Zoo wordt voor grondwetswijziging een gequalificeerde m. gevorderd, doch ook absolute m. bepleit, d.w.z. de helft plus 1 van het aantal stemmen.
Relatieve m. wil zeggen, dat één groep in % sterker is dan welke andere ook. Men kan de rechten der ➝ minderheid door speciale bepalingen beschermen (bijv. in het publiek recht, in naamlooze vennootschappen).Het eerste anarchistische congres te S. Imier (1872) nam een resolutie aan, waarbij geen enkele meerderheid ooit beslissingen zou kunnen opleggen aan een minderheid. Vsch. kiessystemen berusten op een bepaalde regeling der meerderheden, echter met groote variaties in de uitwerking van het meerderheidsbeginsel. In landen met vsch. politieke partijen geeft het willen bereiken van een meerderheid aanleiding tot het aaneensluiten van geestverwante partijen. De soepelste regeling is die der absolute meerderheid, maar voor het bevorderen eener constante gedragslijn, vooral in gewichtige zaken, is deze regeling minder geschikt. Bij het nemen van op zich zelf staande belangrijke besluiten (bijv. het uitspreken eener doodstraf) verdient een sterk gequalificeerde meerderheid van stemmen eveneens de voorkeur. Lit.: Lavergne, Le gouvernement des démocraties modernes (1933).
Keulemans.
In de volksvertegenwoordiging van Ned. en België is het oude m., waarbij de meerderheid per district den doorslag gaf, vervangen door het stelsel der ➝ evenredige vertegenwoordiging.