(Grave’sche ziekte, hyperthyreoidie, thyreotoxicosis). Basedow, een arts in Merseburg (1799—1854) beschreef een ziekte, waarvan de voornaamste verschijnselen bestaan in versnelde hartsactie, grooter worden van de schildklier (struma), uitpuilen der oogen, beven der handen en vermagering.
De ziekte uit zich vooral in de vermeerderde werkzaamheid der schildklier. Deze klier scheidt stoffenaf die in de bloedbaan komen. Bij de B. z. is deze afscheiding veel sterker dan in normale omstandigheden. Hierop berusten de meeste verschijnselen.
Een der kenmerkende eigenschappen der B. z. is haar invloed op de stofwisseling. De verbrandingsprocessen, die in het lichaam plaats vinden, verloopen bij de B. z. sterker; er wordt dan ook veel meer zuurstof verbruikt dan normaal het geval is. De hoeveelheid opgenomen zuurstof is met toestellen ter bepaling van het zuurstofverbruik te berekenen. Deze stofwisseling (basaalmetabolisme) is bij de B. z. gewoonlijk belangrijk verhoogd. Bij twijfelachtige gevallen is het soms mogelijk door bepaling van de stofwisseling de ziekte te herkennen.
De behandeling der ziekte van Basedow grijpt al naar het geval van verschillende kanten aan. Terwijl operatieve, gedeeltelijke wegname van de schildklier of het met behulp van Röntgenstralen verminderen harer functie direct inwerkt op het orgaan, dat in het middelpunt van het lijden staat, vermindert men door absolute rust de zuurstofbehoefte der weefsels en beïnvloedt door medicamenten en anderszins den psychischen toestand. Het is immers bekend, dat de psychische toestand tijdens de ziekte verandert; maar ook weet men, dat emoties e.d. tot het optreden van de Basedow in sterke mate kunnen bijdragen. Ook de chemische stof jodium blijkt bij de ziekte van Basedow van belang te zijn. Jodium kan de verschijnselen belangrijk, zij het meestal slechts tijdelijk, verbeteren, terwijl van den anderen kant langdurig gebruik van slechts kleine hoeveelheden jodium verschijnselen van Basedowsche ziekte bij tevoren gezonden kan veroorzaken.
v. Balen.