Reeds zeer oud is de gewoonte zich in de winter op schaatsen voort te bewegen. Schilderijen met ijstaferelen van de oude meesters tonen ons dat schaatsen in Nederland reeds lang een volksvermaak was.
Het schaatsenrijden als sport ontstond echter pas in de 19de eeuw. Men kent hierbij de typisch Nederlandse kortebaanwedstrijden (160 m, voor dames 140 m), die vooral in Friesland worden gehouden. Hieruit ontstonden de internationale langebaanwedstrijden met afstanden van 500, 1000, 1500, 3000, 5000 en 10000 m (1000 en 3000 m worden niet gereden bij Europese, Olympische en wereldkampioenschappen voor heren, en bij die voor dames worden de 5000 en 10000 m niet gereden). De langeafstandtochten zijn weer typisch Nederlands, waarvan de elfstedentocht de kroon spant.
